ประเพณีเตียวขึ้นดอย เส้นทางบุญ ปลอดขยะ

17 พฤษภาคมนี้  ร่วมสืบสานประเพณีอันทรงคุณค่าของชาวล้านนา
ประเพณีเตียวขึ้นดอย พลังศรัทธาที่ไม่เคยเลือนหาย
นมัสการพระสถูปเจดีย์วัดพระธาตุดอยสุเทพ จังหวัดเชียงใหม่
ก้าวสู่ปีที่ 65 ที่ทุกดวงใจเปี่ยมด้วยความศรัทธาแรงกล้า

ถึงเวลาแล้วที่ทุกคนจะร่วมสร้างมหัศจรรย์ครั้งใหม่ให้เกิดขึ้นที่นี่
พลังศรัทธาที่ทุกคนนำขึ้นไป สามารถสร้างบุญใหญ่ร่วมกัน
ด้วยการนำขยะของคุณลงมาจากดอยด้วยตัวเอง
ร่วมสร้าวประวัติศาสตร์และ สร้างเส้นทางบุญปลอดขยะที่ดีต่อใจและดีต่อโลก
พลังศรัทธาสร้างมหากุศลได้ ไม่ใช่คุณ..แล้วใครจะสร้างมหัศจรรย์นี้ได้

ความเป็นมาของประเพณีเดินขึ้นดอยสุเทพ

ประเพณีการเดินขึ้นดอยสุเทพนั้น   เชื่อว่าคงจะมีการเริ่มกันตั้งแต่การเกิดเหตุการณ์ปาฏิหาริย์ที่องค์พระบรมสารีริกธาตุ วัดสวนดอกแยกออกเป็น 2 องค์ ทำให้พระเจ้ากือนา กษัตริย์ผู้ครองราชย์สมัยนั้น   คิดหาสถานที่ที่จะสร้างวัดขึ้นเพื่อประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุอีกองค์หนึ่ง    จึงทรงทำการเสี่ยงทายในวันวิสาขะบูชา  วันเพ็ญเดือน 6 ของปีนั้น ทรงอธิษฐานเสี่ยงช้างมงคล   ถ้าช้างไปหยุด ณ จุดใด ก็จะใช้สถานที่นั้น   เป็นที่สร้างวัดเพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ          

ช้างเสี่ยงทายเริ่มเดินออกจากวัดสวนดอก บ่ายหน้าขึ้นสู่ดอยสุเทพไปจนถึงยอดชั้นที่ 1 ชื่อดอยหมากขนุน หรือดอยช้างนูน และขึ้นต่อไปถึงยอดชั้นที่ 2 ชื่อดอยสนามยอด    หรือดอยสามยอด   ระหว่างทางช้างเกิดสั่นและหยุดพักช่วงหนึ่ง   พระเจ้ากือนาจึงโปรดให้สร้างวัดขึ้น ณ จุดที่ช้างพัก ปัจจุบันคือ วัดผาลาด    เมื่อช้างหายเหนื่อยก็ลุกเดินต่อมุ่งหน้าไปจนถึงชั้นที่ 3 ชื่อว่า ดอยสุเทพ   ซึ่งขณะนั้นมีฤาษีวาสุเทพนั่งบำเพ็ญเพียรอยู่ในถ้ำ   ช้างก็ไปหยุดและตายที่นั่น  พระเจ้ากือนาจึงทรงให้สร้างวัดพระธาตุดอยสุเทพขึ้นตรงจุดนั้น และเป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุเจดีย์ และในปัจจุบันมีการปั้นรูปช้างอยู่ในบริเวณดังกล่าวด้วย         

จากจุดที่ช้างเดินจากวัดสวนดอกไปเรื่อยๆ ทำให้เกิดเส้นทางที่เรียกว่า ด่านช้าง ภายหลังจากที่สร้างวัดพระธาตุดอยสุเทพเสร็จแล้ว   พระเจ้ากือนาก็ทรงใช้เส้นทางดังกล่าวนี้เดินขึ้นไปนมัสการพระธาตุดอยสุเทพ   จนกลายมาเป็นประเพณีเดินขึ้นนมัสการพระธาตุดอยสุเทพสืบต่อมา ด้วยเชื่อว่าจะทำบุญให้ได้กุศลแรงจะต้องเดินขึ้นไปทำบุญที่วัด

ประเพณีเดินขึ้นนมัสการพระธาตุดอยสุเทพในวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 6 เรื่อยไปจนถึงเช้าของวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6    เป็นประเพณีที่ชาวเชียงใหม่ถือปฏิบัติสืบมาเป็นประจำทุปี   เป็นสิ่งที่ดีงาม เป็นเอกลักษณ์พิเศษของชาวล้านนา    

ต่อมาจุดเปลี่ยนแปลงของประเพณีเกิดขึ้นเมื่อปี 2477   เมื่อพระครูบาศรีวิชัยร่วมกับชาวล้านนาสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพ   เพราะเส้นทางเดิมที่ใช้เดินขึ้นดอยระยะทางประมาณ 14 กิโลเมตร ลักษณะเป็นทางเดินเท้า   ทั้งสูงชันและคับแคบ   ดังนั้นเมื่อเดินทางไปก็จะต้องพักแรมอยู่นมัสการอบรมสมโภชเป็นเวลาหลายวันถึงจะเดินทางกลับบ้าน   เส้นทางที่ครูบาศรีวิชัยสร้างขึ้นนั้น   ได้ชื่อว่า ถนนศรีวิชัย   ซึ่งในตอนแรกที่ทำถนนเป็นถนนดินลูกรัง   ต่อมามีการปรับปรุงเป็นถนนลาดยางในปี 2524  เมื่อพระธาตุดอยสุเทพเป็นเขตอุทยานแห่งชาติ   

ตามเส้นทางถนนศรีวิชัย ไปยังวัดพระธาตุดอยสุเทพ พระครูบาศรีวิชัยและชาวบ้านได้ร่วมกันสร้างวัดขึ้นอีก 3 วัด คือ วัดโสดาบรรณ ปัจจุบันคือวัดศรีโสดา วัดสกินาคามี ปัจจุบันคือวัดผาลาด และวัดอนาคามี โดยวัดอนาคามีได้กลายเป็นวัดร้างในปัจจุบัน

พระครูบาศรีวิชัย ได้เปรียบการเดินทางขึ้นวัดพระธาตุดอยสุเทพไว้ว่าเป็นเสมือนการเดินทางไปสู่การ ตรัสรู้เป็นพระอรหันต์ของพระพุทธเจ้า โดยเปรียบเทียบวัดพระธาตุดอยสุเทพ   คือวัดอรหันต์   ลักษณะการเดินทางจะเดินด้วยเท้า ถือประทีป ธูปเทียน เป็นริ้วขบวนประกอบด้วย  พระสงฆ์เดินนำหน้าสวดมนต์  และประชาชนเดินตามหลัง   โดยเริ่มขบวน ณ วัดศรีโสดา   และนมัสการวัดสกินาคามี และวัดอนาคามี  และเดินทางขึ้นไปนมัสการวัดพระธาตุดอยสุเทพ   หลังจากนั้นก็บำเพ็ญศีลวิปัสสนา ทำบุญตักบาตรในเช้าวันรุ่งขึ้น แล้วจึงเดินทางกลับ จึงถือว่าได้อานิสงส์แรง หรือได้ทำบุญมาก

ประเพณีการเดินขึ้นดอยในยุคหลังครูบาศรีวิชัย นำสร้างถนนขึ้นสู่วัดพระธาตุดอยสุเทพ  นอกจากจะเป็นการเดินขึ้นไปปฏิบัติธรรม สักการะองค์พระบรมธาตุดอยสุเทพแล้ว ยังเป็นการรำลึกถึงพระคุณแห่งครูบาศรีวิชัย ที่ได้เป็นผู้นำในการสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพนี้อีกด้วย